در سالهای اخیر جنگ نامتقارن بیش از پیش در کانون توجه قرار گرفته و بسیاری از مباحث جاری در حوزه سیاستهای دفاعی و امنیتی، از این مقوله تأثیر پذیرفته است. اغلب از اصطلاح نامتقارن برای توضیح مجموعه عوامل پیدا و پنهان در نبردهای بین دو کشور غیر همطراز استفاده می‌شود. ابعاد جنگ نامتقارن از واقعیتی پرده بر می دارد که بخش دفاعی_ امنیتی از یکسو تحت تأثیر تحولات بیرونی و از سوی دیگر به دلیل دگرگونی های درونی، وضعیتی متفاوت پیدا کرده است. اگر بر این مجموعه عوامل و مؤلفه های فرهنگی و روانی را بیافزائیم مفهوم نامتقارن را پیچیده تر میکند. بنابراین طرح موضوع جنگ نامتقارن در حوزه دفاعی و امنیتی و تحلیل های راهبردی امنیت دفاعی و ملی کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران نشان از اهمیت این موضوع دارد. در این نوشتار با بیان ابعاد جنگ نامتقارن آمریکا و اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران در صدد طرح پاد استراتژی های نامتقارن جمهوری اسلامی ایران( در نوشتار های آتی) در حوزه دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ بی قاعده آمریکا و اسراییل هستیم. ارائه الگویی برای دکترین دفاع نامتقارن در حوزه های دفاعی و امنیتی و مؤلفه های آن، موضوعی است که کارشناسان سیاست دفاعی را به بحث و بررسی فرا می‌خواند.

1-    مفهوم جنگ نامتقارن

استراتژی های نامتقارن به نقاط آسیب پذیر حمله می کنند که دولت هدف آنها را نشناخته یا در مقابل تهدیدو رفع آن سرمایه گذاری نکرده است. این استراتژی ها متکی به تدابیر عملیاتی هستند. به علاوه، آنها در خدمت افراد سیاسی یا استراتژیکی هستند که با اهدافی که دولت مورد نظر تعریف می کند یکی نیست. جنگ نامتقارن طبق تعریف وقتی صورت می گیرد که دو اردوگاه جنگی از لحاظ منابع انسانی و منابع مادی کاملاً یا نسبتاً معادله برابری ندارند به گونه‌ای که در یک طرف عنصر قوی و در طرف دیگر عنصر ضعیف قرار دارد.

عنصر تأثیرگذار و تعیین کننده در جنگ نامتقارن اقدام مناسب، وجود سازماندهی و تفکر متفاوتی نسبت به حریفان برای به حداکثر رساندن برتری خود و در نهایت استفاده از نقاط ضعف دشمن و بدست آوردن ابتکارعمل در میدان نبرد است. در حقیقت نامتقارن ها را میتوان در ابعاد و حوزه های مختلفی یافت و خلق نمود. باید موارد اعمال فشار و بوجود آوردن تهدید علیه دولت هدف را مشخص کرد و با این فرصت می توان در سطح تاکتیکی و استراتژیکی و نیز در حوزه ی سیاسی، فرهنگی و روانی به وضعیت و شرایط نامتقارن دست یافت.

نامتقارن ممکن است استراتژیکی، عملیاتی یا ترکیبی باشد. همچنین می تواند مستلزم روش ها، تکنولوژی ها، ارزش ها، سازمان ها، دورنمای زمانی و یا ترکیبی از این ها در یک پروسه کوتاه مدت یا بلند مدت  باشد. ممکن است مجزا بوده یا بتوان آن را همراه با رویکرد های متقارن تعقیب نمود. سرانجام اینکه ممکن است هم دارای بعد روانی و هم فیزیکی باشد. با تدوین یک دکترین دفاع نامتقارن می توان برابری نظامی را با ایجاد اختلال در اتحاد دشمن به برتری تبدیل نمود. جنگ نامتقارن ایجاد اختلال در ارتباطات روحی، اطلاعاتی، فضایی، استراتژیکی و لجستیکی را هدف قرار می دهد. انواع تسلیحات جدید، ترکیبات جدید، و الگوهای پدافند دفاعی و امنیتی متفاوت می تواند عدم تقارن را بوجود آورد. اما جنگ نامتقارن مطمئناً تنها به بخش نظامی محدود نمی شود. ابعاد سیاسی و اخلاقی، اطلاعاتی، فضایی و شناختی نکات بالقوه ای را برای عدم تقارن های ویرانگر ارایه می کند.